• Contact : 03-8945 6999
Beranak Seorang Menjaga Beramai: Antara Isu dan Kesejahteraan Anak-Anak

Beranak Seorang Menjaga Beramai: Antara Isu dan Kesejahteraan Anak-Anak

SALAM (Sayangi dan Lindungi Anak-anak Malaysia)·

Pada 13 Oktober lalu, media utama kembali hangat dengan isu kanak-kanak apabila umum dikejutkan dengan peristiwa tragis yang menimpa bayi berusia 8 bulan yang dibunuh dan dilumur dengan garam oleh bapa kandungnya di Bachok Kelantan. Pada hari yang sama juga laporan dokumentari 999 TV3 menyiarkan serbuan pihak polis menerusi Op Sarang di sebuah flat di Petaling Jaya dengan penahanan 28 penagih dadah termasuk seorang bapa yang diberkas di dalam bilik bersama anak berusia 1 tahun yang sedang tidur.

Sebagai anggota masyarakat yang prihatin, wajarkah kita sekadar membiarkan berita sebegini berlalu di ruangan suapan berita dan mengurut dada sambil berkata “mujur ini bukan keluargaku..”

Kanak-kanak adalah aset penting negara. Menurut Jabatan Perangkaan Negara pada tahun 2019 dianggarkan terdapat 9.3 juta kanak-kanak yang berusia 18 tahun ke bawah di Malaysia. Jumlah ini merupakan hampir 30% dari penduduk di negara ini. Namun, saban tahun pula kita menyaksikan peningkatan kes penderaan dan pengabaian kanak-kanak. Menurut sumber Jabatan Kebajikan Masyarakat, pada tahun 2015 terdapat 4453 kes penderaan kanak-kanak dilaporkan. Angka ini meningkat kepada 4982 kes pada 2016, dan 5537 kes pada tahun 2017.

Ibu bapa dan penjaga memainkan peranan yang paling utama bagi memastikan hak kanak-kanak sebagai individu dilindungi, serta kebajikan dan keselamatan mereka terjaga. Selain perlindungan fizikal, ibu bapa bertanggungjawab memberikan kasih sayang dan perlindungan dari sudut emosi dan psikologi agar kanak-kanak dapat membesar dan seterusnya menjadi anggota masyarakat yang baik. Banyak kajian menunjukkan pengalaman 5 tahun awal kanak-kanak mempengaruhi tingkah laku dan personaliti kanak-kanak apabila dewasa kelak. Maka, kelangsungan generasi yang baik pastinya bermula daripada pendidikan awal di rumah.

Namun, kebelakangan ini sering kita dengar kes-kes penderaan kanak-kanak yang dilakukan oleh mereka yang diberi tanggungjawab untuk melindungi kanak-kanak itu sendiri.  Ada kalanya rumah bukan lagi tempat yang paling selamat buat seorang kanak-kanak. Di sini terletaknya peranan anggota masyarakat dalam memastikan kanak-kanak di persekitaran tempat tinggal mereka selamat. Jika mereka tidak dilindungi dan tidak mendapat akses kepada pendidikan yang baik, mereka akan membesar menjadi liabiliti kepada masyarakat. Dalam memastikan setiap kanak-kanak di dalam komuniti terjaga, seharusnya tidak wujud istilah “jaga tepi kain orang.” Intervensi awal jiran-jiran dan keprihatinan masyarakat setempat pastinya dapat mengelakkan keadaan lebih buruk seperti kejadian jenayah dan kematian daripada berlaku kepada kanak-kanak.

Badan bukan kerajaan (NGO) juga harus berganding bahu bersama-sama dalam mewujudkan komuniti yang selamat buat kanak-kanak. Sebagai contoh, SURIANA Welfare Society Malaysia yang menjalankan aktiviti kanak-kanak di tempat kediaman padat penduduk untuk menangani isu penderaan kanak-kanak. NGO-NGO juga dapat memainkan peranan dengan memberi pendidikan kepada ibu bapa tentang peranan mereka sebagai benteng pertama kanak-kanak. Pertubuhan IKRAM Malaysia melalui Projek IMPAK (Ibu Bapa Memastikan Peningkatan Akademik Anak-Anak) berusaha memberi pendidikan keibubapaan kepada ibu bapa dari golongan B40 di seluruh negara. Banyak lagi NGO yang membuat pelbagai inisiatif bagi memberi impak positif kepada kanak-kanak dan ibubapa. Sebagai anggota masyarakat, setiap individu dewasa boleh menyumbang dengan menjadi sukarelawan kepada badan-badan ini supaya lebih ramai ibu bapa dan kanak-kanak mendapat manfaat dari inisiatif-inisiatif yang dijalankan. 

Kerajaan melalui jabatan dan agensinya pula perlu mengambil langkah yang lebih proaktif seperti menyediakan tempat selamat di kawasan kediaman berisiko tinggi seperti projek perumahan B40 di mana isu pengabaian dan penderaan ini sering berlaku. Kerajaan juga perlu mengkaji polisi berkaitan ibu bapa yang dipraktikkan di negara maju, contohnya memberi pendidikan keibu bapaan wajib bagi ibu bapa muda seperti yang dipraktikkan di England. Laporan dari Astro Awani pada tahun 2015 menunjukkan bahawa rata-rata ibu bapa tidak mengetahui mengenai peruntukan dan implikasi yang termaktub di dalam Akta Kanak-Kanak 2001. Polisi yang lebih holistik dan melibatkan pelbagai kementerian perlu dirangka, memandangkan isu pengabaian kanak-kanak berkait rapat dengan masalah kewangan, pengangguran dan kesihatan mental ibu bapa. Hukuman lebih berat perlulah dilihat sebagai jalan terakhir setelah semua langkah proaktif telah dijalankan.

Pepatah Melayu lama ada menyebut, beranak seorang menjaga beramai. Ia mengajar kita bahawa pada hakikatnya, tanggungjawab terhadap kesejahteraan hidup seorang kanak-kanak itu perlu digalas bersama-sama oleh seluruh anggota masyarakat. Tidak ada gunanya kita menuding jari kepada mana-mana pihak apabila melihat statistik pengabaian yang semakin meningkat. Sudah tiba masanya setiap dari kita memainkan peranan yang sewajarnya bagi memastikan hak modal insan terpenting yang bakal mencorak masa depan negara ini terjamin sepenuhnya. Sayangi dan lindungi anak-anak Malaysia!

Nukilan:

Pn. Nurhakimah Mohamud
PSU Wanita IKRAM Pusat
Unit Advokasi Kanak-Kanak Wanita IKRAM Pusat

#perlindungankanakkanak

#sayasayangkanakkanak

#SALAM

Hukum wanita Islam mendedahkan aurat kepada wanita bukan Islam

Hukum wanita Islam mendedahkan aurat kepada wanita bukan Islam

Jendela Fiqh·

Saya sering ditanyakan masalah ini, terutamanya melibatkan mahasiswa dan pelajar yang tinggal sebilik dengan wanita bukan Islam, lantaran sedikit sebanyak mendatangkan kesukaran pergerakan seharian mereka.

Menutup aurat bagi wanita muslimah merupakan suatu yang diwajibkan oleh syarak. Ia merupakan suatu ketetapan yang pasti berdasarkan dalil daripada al-Quran dan sunnah. Seorang wanita muslimah itu dibenarkan menampakkan aurat mereka hanya kepada golongan-golongan tertentu seperti yang dijelaskan secara terperinci di dalam al-Quran di surah an-Nur ayat 31,

Maksudnya: “Dan katakanlah kepada wanita-wanita yang beriman supaya menahan pandangan mereka (daripada memandang yang haram), dan memelihara kehormatan mereka; dan janganlah mereka memperlihatkan perhiasan tubuh mereka kecuali yang zahir daripadanya, dan hendaklah mereka menutup belahan leher bajunya dengan tudung kepala mereka, dan janganlah mereka memperlihatkan perhiasan tubuh mereka melainkan kepada suami mereka, atau bapa mereka atau bapa mentua mereka atau anak-anak mereka, atau anak-anak tiri mereka, atau saudara-saudara mereka, atau anak bagi saudara-saudara mereka yang lelaki, atau anak bagi saudara-saudara mereka yang perempuan, atau perempuan-perempuan mereka, atau hamba-hamba mereka, atau orang gaji dari orang-orang lelaki yang telah tua dan tidak berkeinginan kepada perempuan, atau kanak-kanak yang belum mengerti lagi tentang aurat perempuan, dan janganlah mereka menghentakkan kaki untuk diketahui orang akan apa yang tersembunyi dari perhiasan mereka, dan bertaubatlah kamu sekalian kepada Allah, wahai orang-orang yang beriman, supaya kamu berjaya.”

Berdasarkan ayat di atas, terdapat khilaf para ulama dalam hal ini. Allah tidak menyebut lafaz ‘an-nisa’ (النِسَاء) bermaksud wanita-wanita, tetapi disebut ‘nisaaihinna’ ( نِسَائِهِن )  bermaksud wanita-wanita mereka.(sila rujuk ayat al Quran). Lafaz ‘nisaaihinna’ bermakna Allah menghadkan kebebasan perempuan Islam dalam ruang lingkup tertentu. Apakah ruang lingkup tersebut? Di sinilah terdapat perselisihan pendapat dalam kalangan ulama.

Ada yang mengatakan bahawa boleh bagi wanita muslimah membuka aurat hanya kepada wanita muslimah. Pendapat ini dari mazhab Syafii yang menyatakan auratnya sama sahaja dengan lelaki bukan mahram. Begitu juga keterangan yang dilihat seperti mana yang dihuraikan oleh Imam Ibn Kathir di dalam Tafsir al-Quran al-‘Azim katanya:

“Firman Allah SWT ‘nisaaihinna’, maksudnya adalah, seorang muslimah dibolehkan menampakkan perhiasannya (auratnya) kepada muslimah yang lain. Namun ia tidak dibenarkan kepada ahlu zimmah (wanita-wanita kafir). Ini bertujuan agar wanita-wanita kafir itu tidak menceritakan aurat wanita-wanita muslimah kepada suami-suami mereka. Walaupun hal ini mesti dihindari oleh semua wanita, akan tetapi ia lebih ditekankan kepada wanita ahlu zimmah.” (Tafsir al-Quran al-‘Azim atau Tafsir Ibnu Kathir, Juz 6, halaman 48).

Pendapat ini juga dipegang oleh Imam al-Qurtubi di dalam tafsir beliau dengan berdalilkan al-athar (kata-kata sahabat) daripada Umar r.a. yang bermaksud:

“Dan Umar r.a. menulis kepada gabenornya Abi Ubaidah bin al-Jarrah bahawa telah sampai berita kepadaku perempuan ahlu zimmah memasuki tempat mandian wanita Islam. Maka tegahlah daripada demikian itu dan halalkan selain mereka (perempuan ahlu zimmah).” Pendapat ini merupakan pendapat jumhur ulama.

Jika dilihat kepada alasan beberapa pandangan ulama ini, mereka mendatangkan hukum ini adalah berdasarkan kepada adanya alasan tertentu. ‘Illah (alasan) tersebut ialah ‘agar aurat wanita muslimah tidak diceritakan kepada suami mereka’. Menurut kaedah fiqah, ia dikategorikan sebagai ‘illah ba’ithah, iaitu hukum tersebut dibina berdasarkan kepada kewujudan dan ketiadaan ‘illah. Apabila ‘illah/alasan tersebut hilang maka gugurlah hukum asal tersebut. Namun apabila ‘illah/alasan itu kembali, maka hukum asal digunapakai semula.

Di dalam isu ini, sekiranya wanita bukan Islam diyakini tidak akan menceritakan aurat wanita muslimah kepada lelaki lain, maka harus bagi wanita muslimah menampakkan aurat kepada mereka. Ini bersesuaian dengan pandangan sebahagian ulama. Mereka tidak memandang bahawa menampakkan aurat kepada wanita bukan Islam akan membuatkan wanita bukan Islam tersebut secara pasti akan menceritakannya kepada suami mereka. Lalu mereka mengharuskan muslimah membuka aurat di hadapan wanita bukan Islam di atas keperluan dan syarat-syarat tertentu. Antara syarat-syaratnya adalah dipastikan wanita bukan Islam tersebut dapat dipercayai yang ia tidak menceritakan perihal aurat wanita muslimah kepada lelaki lain. Lalu mereka membahagikan wanita bukan Islam itu sama ada ia boleh dipercayai, ataupun tidak boleh dipercayai.

Ini seperti mana yang dinyatakan oleh pandangan yang agak berlainan daripada pandangan jumhur seperti Ibn al-Arabi al-Maliki di dalam kitab beliau Ahkamul Qur’an, Jilid 3, halaman 326, yang mengatakan bahawa adalah boleh bagi wanita muslimah membuka aurat kepada semua wanita yang baik akhlaknya dan baik hubungannya dengan wanita muslimah. Ini bermakna wanita Islam boleh membuka auratnya kepada wanita yang baik akhlaknya dan menjalin hubungan baik dengan mereka. Ia termasuk wanita bukan Islam. Jika wanita itu buruk akhlaknya termasuk wanita Islam sendiri, maka wanita Islam tidak boleh membuka auratnya. Pendapat ini juga disokong oleh Imam Fakhrurrazzi dan ahli tafsir kontemporari dari Arab Saudi iaitu Syeikh Ali Al-Shabuni.

Apa yang ingin dijelaskan oleh mereka di sini adalah, aurat atau tidak bukanlah dinilai pada perbezaan agama, tetapi dinilai pada perbezaan akhlak dan budi pekerti. Dan pandangan ini dipersetujui oleh Fatwa Negeri Kedah dengan merujuk kepada kitab Hasyiyah Qalyubi, Juz 3, halaman 211 mendatangkan alasan berbezanya keadaan zaman kini jika dilihat pergaulan wanita yang berlainan agama begitu meluas di sekolah-sekolah, di pusat-pusat pengajian tinggi, di asrama, di tempat bekerja dan lain-lain.

Kesimpulannya di sini, mana-mana wanita muslimah dilarang mendedahkan atau menceritakan aurat mereka kepada yang bukan mahram dan wanita bukan Islam tanpa keperluan tertentu yang mendesak. Mereka dibolehkan membuka aurat mereka kepada wanita bukan Islam hanya sekiranya terdapat keperluan dan meyakini wanita bukan Islam tersebut mampu merahsiakan aurat wanita muslimah dari dihebahkan kepada lelaki lain. Namun harus diingat bahawa anggota zahir sahaja yang boleh dibuka seperti lengan, kaki, rambut, leher dan sebagainya. Bagaimanapun tidak boleh membuka yang sulit-sulit kepada mereka. Ini adalah juga untuk menjaga maruah diri wanita muslimah.

Islam tidak menyusahkan wanita. Namun Islam memuliakan dan memelihara maruah wanita.